Historie

1870 - De introductie van de Atletiek

De introductie van de atletiek in Nederland wordt toegeschreven aan de uit Witmarsum (Friesland) afkomstige Pim Mulier (1865 – 1954). De invloed van Pim Mulier op de ontwikkeling van de gehele sport in Nederland kan nauwelijks overschat worden, en ook de atletiek deelde daarin mee. Mulier kreeg in de jaren na 1870 de smaak van het veldlopen te pakken tijdens zijn verblijf op een kostschool in Engeland. Ook raakte hij in de ban van de Engelse sportethiek.

introductie van de Atletiek

1886 - Eerste atletiekwedstrijd

Mede door toedoen van Pim Mulier werd in 1886 achter het Rijksmuseum in Amsterdam de, voor zover bekend, eerste officiële atletiekwedstrijd gehouden, waaraan Nederlanders, Engelsen en Belgen deelnamen.

Op deze foto het bestuur/juryleden van de Amsterdamse Sport Club; organisator van een wedstrijd uit 1891; plus een aantal deelnemers. (Dit is de oudst bekende atletiekfoto.)

Eerste atletiekwedstrijd

1889 - Eerste Athletiekbond

Het was ook Mulier, die ervoor zorgde dat in 1891, toen enkele voetbalclubs in Nederland zich organiseerden in een bond, de atletiek daarbij betrokken werd. In dat jaar ontstond de Nederlandsche Voetbal- en Athletiekbond (NV&AB). Het bleek geen geslaagde combinatie, want de voetballerij ontwikkelde zich veel sneller dan de atletiek. In 1895 besloten de voetbalvertegenwoordigers dan ook de atletiektak af te stoten, en verder te gaan als de NVB, later de KNVB. Een jaar later, in 1896, werd de 'Nederlandsche Athletiek Bond' opgericht.

Eerste Athletiekbond

1895 - Eerste athletiekverenigingen

In de beginjaren van de atletiek werd de sport ondergebracht bij met name reeds bestaande gymnastiekverenigingen. In de laatste jaren van de 19e eeuw ontstonden de eerste specifieke atletiek-verenigingen, zoals Pro Patria uit Rotterdam, opgericht in 1895. Pro Patria heeft zich door de jaren heen weten te handhaven. In combinatie met ALO en Victoria ontstond in 1967 het huidige PAC (Pro Patria ALO Combinatie). PAC geldt nu als oudste nog steeds bestaande atletiekvereniging van Nederland.

Op de foto het eerste logo van Pro Patria.

Eerste athletiekverenigingen

1901 - Oprichting N.A.U

De Nederlandsche Athletiek Bond was door interne strubbelingen geen lang leven beschoren, en werd al na vijf jaar, in het voorjaar van 1901 ontbonden. Vrijwel tegelijkertijd werd de Nederlandsche Athletiek Unie (N.A.U.) opgericht. Over de precieze oprichtingsdatum is enige onduidelijkheid, maar bestudering van diverse bronnen wijst uit dat de N.A.U. is opgericht op 28 april 1901, in café ‘De Karseboom’ in Amsterdam.

De Rotterdammer W.C. Hartmann werd tot eerste voorzitter van de NAU benoemd.

Oprichting N.A.U

1911 - Eerste interland

De eerste atletiekinterland op Nederlandse bodem vond plaats op 2 juli 1911 te Rotterdam. De Belgen fungeerden als tegenstander.

Eerste interland

1912 - IAAF en NOC

Tijdens de Olympische Spelen van Stockholm in 1912 werd de International Amateur Athletics Federation (IAAF) opgericht, de wereldbond voor atletiek, toen nog geheel op amateuristische basis. In 2001 wijzigde de organisatie haar naam in International Association of Athletics Federations: het professionalisme was toen al lang niet meer weg te denken uit de sport. De N.A.U. sloot zich in 1914 bij de IAAF aan. Eveneens in 1912, op 11 september, werd in Amsterdam het Nederlandsch Olympisch Comité opgericht. De N.A.U. behoorde tot de zeven oprichters. In 1993 fuseerden het Nederlands Olympisch Comité en de Nederlandse Sport Federatie tot het NOC*NSF.

1926 - Predicaat 'Koninklijk'

Tussen 1915 en 1921 groeide de N.A.U., onder voorzitterschap van Pieter Scharroo, stormachtig: van 32 naar 105 verenigingen. Koningin Wilhelmina verleende de N.A.U. bij haar 25-jarig jubileum in 1926 het predicaat 'Koninklijk', waarmee de N.A.U. overging in K.N.A.U.

Predicaat 'Koninklijk'

1928 - Olympische Spelen in Amsterdam

Hoewel de Nederlandse atletiekprestaties tijdens de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam tegenvielen, betekende dit grootscheepse evenement toch een stimulans voor de verdere ontwikkeling van de atletiek in Nederland. In Amsterdam stonden voor het eerst atletiek-onderdelen voor dames op het Olympisch programma. (Lien Gisolf, de eerste Nederlandse vrouw die, bij hoogspringen, zilver won!)

Olympische Spelen in Amsterdam

1941 tot 1946 - Ledengroei

In de jaren na de Olympische Spelen van 1928 telde Nederland circa 15 verschillende, met name gewestelijke of provinciale atletiekbonden. In 1930 stond het ledenaantal op 3.928 leden, waaronder 244 junioren. In de oorlogsjaren werden onder dwang van de Duitse bezetter alle onderbonden opgeheven, en bleef alleen de N.A.U. bestaan. (Op last van de bezetter mocht sinds 1 januari 1941 de benaming Koninklijk niet meer gevoerd worden.) In de oorlogsjaren nam het ledenaantal sterk toe. In 1946 telde de K.N.A.U. 17.408 leden, verdeeld over 9 districten en 357 verenigingen.

1944 tot 1964 - Ad Paulen

De mijnbouwkundig ingenieur Adriaan Paulen was niet alleen een zeer verdienstelijk atleet (vier maal Nederlands kampioen op de 400 meter en tweemaal op de 800 meter, en deelnemer aan de Olympische Spelen van Antwerpen 1920, Parijs 1924 en Amsterdam 1928), hij was ook een krachtdadig bestuurder, eerst als voorzitter van zijn club AVON uit Heerlen, maar ook van 1944 tot 1964 voorzitter van de K.N.A.U. Daarnaast was Paulen van 1951 tot 1965 bestuurslid van het Nederlands Olympisch Comité (NOC), waarvan de laatste vier jaar als vicevoorzitter. Ook internationaal deed Paulen van zich spreken: zo was hij niet alleen voorzitter van de EAA (1964-1976) maar ook van de IAAF (1976-1981).

Op de foto staat Paulen in het midden. Hij kijkt naar zijn opvolger Frans Jutte en aan de andere kant staat diens opvolger Wim de Beer

Ad Paulen

1948 - Fanny!

Ook in de jaren na de Tweede Wereldoorlog kende de Nederlandse atletiek een sterke groei, mede dankzij de ongekende successen van Fanny Blankers-Koen op de Olympische Spelen van 1948 te Londen. Fanny behaalde goud op de 100 meter, de 200 meter, en de 80 meter horden. Ook was er goud voor het dames-estafette team op de 4 x 100 meter, met Xenia Stad-de Jong, Nettie Witziers-Timmer, Gerda van der Kade-Koudijs en slotloopster Fanny Blankers-Koen. Daarmee behaalde Fanny haar vierde gouden medaille! Wim Slijkhuis behaalde in Londen bovendien brons, en op de 1500, en op de 5000 meter.

Voor haar buitengewone atletiekprestaties werd Fanny in 1999 door de International Athletics Foundation benoemd tot atlete van de eeuw.

Fanny Blankers Koen

1970 - EAA

In 1933 werd door de IAAF een speciaal comité opgericht dat als eerste taak kreeg de organisatie van de eerste Europese kampioenschappen atletiek in 1934, in Turijn. Later werd daar ook de organisatie van de Europacup (1965) en de Europese Indoorkampioenschappen (1966) aan toegevoegd, totdat het comité in 1970 werd omgevormd tot de European Athletic Association (behoudens in formele documenten aangeduid als ‘European Athletics’).

1980 - Zilver voor Gerard Nijboer

Tijdens de Olympische Spelen van Moskou behaalde Gerard Nijboer een zilveren medaille op de marathon. Een bijzondere prestatie, ook al omdat Olympische atletiekmedailles voor Nederlandse mannen slechts sporadisch voorkomen. In 1982 werd Gerard in Athene Europees Kampioen op de marathon. Zijn Nederlands record op de marathon van 2:09:01, gelopen tijdens de marathon van Amsterdam in 1980, werd pas in 2003 door Kamiel Maasse verbroken.

Zilver voor Gerard Nijboer

1983 - Eerste WK Atletiek

Als voorzitter van de IAAF heeft Ad Paulen zich bijzonder ingezet voor het instellen van wereld-kampioenschappen in atletiek en hij was de stuwende kracht achter de eerste editie die in 1983 in Helsinki gerealiseerd werd. 1572 atleten uit 153 landen namen hieraan deel. Rob Druppers behaalde een zilveren medaille op de 800 meter tijdens dit eerste WK Atletiek.

Eerste WK Atletiek

1984 - Olympisch goud Ria Stalman

Ria Stalman behaalde in totaal 17 Nederlandse titels, waarvan 10 keer Nederlands kampioen op de discus en 7 keer met kogelstoten. Haar grootste succes behaalde zij bij de Olympische Spelen van Los Angeles, in 1984, waar ze het discuswerpen won met een afstand van 65,36 meter.

Olympisch goud Ria Stalman

1992 - Goud voor Ellen van Langen

Hoewel Ellen van Langen pas op 20-jarige leeftijd definitief de overstap maakte van voetbal naar atletiek, ontwikkelde haar carrière zich bijzonder snel. In 1988 staat zij voor het eerst in de finale van de 800 meter tijdens het NK, en wordt ze het jaar daarop voor het eerst Nederlands kampioen op die afstand. Slechts drie jaar later wint Ellen bij de Olympische Spelen van Barcelona in 1992 de 800 meter in 1:55.54. Opnieuw een gouden Olympische medaille, en opnieuw bij de vrouwen.

Goud voor Ellen van Langen

1995 - Rens Blom Wereldkampioen

Rens Blom, polsstokhoogspringer, was meervoudig Nederlands kampioen in deze discipline. Hij vertegenwoordigde Nederland tweemaal bij de Olympische Spelen.

Op 11 augustus 2005 veroverde Blom in Helsinki de wereldtitel met een sprong van 5,80 meter. Daarmee was hij de eerste Nederlander die een gouden medaille won tijdens de outdoor wereldkampioenschappen atletiek. Indoor gingen Elly van Hulst, in 1985, 1500 meter en Nelli Cooman, in 1987, 60 meter, hem voor.

1996 - KNAU krijgt nieuwe structuur

In 1996 werd een wijziging in de structuur van de KNAU doorgevoerd. Er werd afscheid genomen van de, op dat moment nog, vijf districten. De 24 regio’s die voor de districten in de plaats kwamen, vormen geen bestuurlijk gremium en zijn vooral bedoeld als organisatorische eenheden. Met de reorganisatie is een platte organisatie ontstaan met korte lijnen tussen bestuur, bondsbureau en verenigingen.

2015 - Dafne schrijft geschiedenis met wereldtitel

Nu al historisch: op 28 augustus 2015 verovert de 23-jarige Dafne Schippers tijdens de WK atletiek in Peking het goud op de 200 meter, in een sensationele tijd van 21.63, een Europees record! Na titels op zowel de 100 als 200 meter tijdens de EK in Zurich in 2014, en de Europese titel op de 60 meter indoor in Praag (maart 2015), is Dafne dan dus wereldkampioen! Eerder in het WK-toernooi in Peking had Dafne al zilver behaald op de 100 meter, en werd zo de sprintkoningin van dat WK. Op 11 augustus 2017 behaalt zij opnieuw goud op de 200 meter tijdens een volgend wereldkampioenschap.

Dafne schrijft geschiedenis met wereldtitel

2015 - Atletiekunie

De Atletiekunie (sinds 2007 wordt Atletiekunie als ‘roepnaam’ gehanteerd) telt inmiddels bijna 300 verenigingen, en is met ruim 140.000 leden in omvang de achtste sportbond van Nederland. Het bondsbureau van de Atletiekunie is gevestigd op Papendal, in de directe nabijheid van een atletiekbaan, een uiterst moderne topsporthal, een sportmedisch centrum en het kantoor van NOC*NSF. Op het bondsbureau zijn ruim 40 medewerkers actief, die samen met circa 125 landelijke vrijwilligers voor uitvoering van beleid en activiteiten zorgen.

2016 - EK Atletiek Amsterdam

Voor het eerst in de geschiedenis wordt in 2016 een Europees kampioenschap Atletiek (outdoor) in Nederland georganiseerd. Van 6 tot en met 10 juli 2016 was Amsterdam gastheer voor 1.300 atleten uit 50 landen die streden op 44 atletiekdisciplines. Circa 2.000 vrijwilligers werden ingezet om atleten, toeschouwers en media optimaal te laten genieten van dit spectaculaire evenement.

2021 - Wereldtop!

Mede dankzij een heel goed functionerende trainersstaf en dito trainingsomstandigheden, met name op Papendal, stijgt het prestatieniveau van onze topatleten sterk. De Atletiekunie wordt de laatste jaren (2021 en 2022) verwend met wereldprestaties én medailles op Olympische Spelen (2x goud, 3x zilver, 3x brons); Wereld- (2x zilver, 2x brons) en Europese (4x goud, 1x zilver, 2x brons) Indoorkampioenschappen. Met name de 4x400 meter vrouwen én mannen plus Sifan Hassan op de langere looponderdelen op de baan zorgen voor een -na de resultaten van Fanny- ongekende oogst.