'Wat een weergaloze atlete, wat een weergaloze prestatie'
\"Dit is een goed stel, hoor,\'\' zei hij, toen Oranje in 1988 in München de Europees voetbaltitel vierde. Tijdens de WK in Mexico twee jaar eerder had hij die krankzinnige solo van Diego Maradona langs vijf, zes Engelse verdedigers begeleid met een bewonderende uithaal. \"Ooohoohoooho...\'\' Maar wat zei Theo Reitsma in 1992, toen Ellen van Langen goud veroverde in Barcelona?
Achttien jaar later kan de tv-commentator zich dat niet meer zo precies herinneren. \"Dat ze in dat gaatje binnendoor kon of moest. Je weet dat daar altijd de mogelijkheden liggen. En daarna zal ik hebben gezegd dat ze dat inderdaad deed.\'\'
Klopt, het bewijs is te vinden op YouTube. Van Langen sprint langs Lilia Noeroetdinova aan de binnenkant, komt op kop. Ook Reitsma versnelt nu: \"Ellen van Langen, daar gáát ze. Daar gáát ze naar het goud... Het stadion staat op z\'n kop en hier komt de tijd. En dit is de schitterende tijd en de schitterende triomf. Goud! Goud voor Ellen van Langen... Ojee, schijnt ze te denken. Ze beseft het... Ontzettend groot is deze triomf. Wat een weergaloze atlete, wat een weergaloze prestatie.\'\'
Theo Reitsma (67) werkt nog altijd voor Eredivisie Live. Hij begon zijn carrière als sportverslaggever bij Dagblad Kennemerland. Bob Spaak haalde hem naar Studio Sport. In de atletiek waren de EK van 1971 waren zijn eerste internationale toernooi, een jaar later volgden zijn eerste Olympische Spelen in München. Na de WK van Edmonton in 2001 nam hij afscheid van de atletiek.
Jarenlang vormde hij met Ben de Graaf (die tevens schreef voor de Volkskrant) een duo bij de NOS, beiden wars van overdreven gedoe of geschreeuw. Reitsma bewaarde zijn euforie voor de momenten die er écht toe deden. \"Ben is altijd een scribent gebleven. Hij hamerde er ook op geen stopwoordjes te gebruiken. Hij zat altijd kruiswoordpuzzeltjes te maken. ‘Goed voor je woordenschat\', zei hij. We vulden elkaar goed aan. Ik reageerde snel op de dingen, ad rem. Ben bekeek het. Die deed er even over, kwam dan met een gegeven. ‘Vierde goud voor de DDR...\' Zoiets.\'\'
Barcelona \'92 was voor Reitsma een bijzonder goed atletiektoernooi. \"En die warme avonden. Na afloop liepen we dan het stadion uit, van die berg af. Beneden hadden we de tv-studio. Die mensen, de fonteinen, die muziek van Freddie Mercury en Montserrat Caballe. Heerlijk. Goh, wat was de wereld fijn. Dát gevoel.\'\'
De sfeer is hem bijgebleven. Maar veel is hij ook vergeten. Niet dat de Europeanen Fermin Cacho (1500) en Dieter Baumann (5000) de Afrikanen versloegen. Wel, dat die twee sensationele races zich binnen een half uur afspeelden. Ook van een Spaanse orkaan van lawaai voor Cacho weet hij weinig meer. \"Er is veel dat ik me van die toernooien niet mee herinner. Tot mijn ergernis. Linford Christie won de 100 meter, natuurlijk. Maar verder?\'\' Reitsma kijkt in een oude Leichtathletik, het Duitse atletiekmagazine. \"Mike Marsh won de 200... Tja, dat hou je niet vast.\'\'
\"Ik heb te weinig genoten van waar ik ben geweest. Maar ja, hoe gaat dat. Je bent zo\'n toernooi heel hard aan het werk. Dan is het voorbij, alles gaat in het archief en dan ben je al weer bezig met het volgende. Achteraf heel jammer.\'\' Opvallend, dat die wandeling van de berg af hem wel zo is bijgebleven. \"Omdat dat het moment van ontspanning was. En dan de volgende dag die rotberg weer op...\'\'
Barcelona \'92 betekende een ommekeer. Voor het eerst sinds Montreal \'76 werden de Spelen niet getroffen door een boycot. Zuid-Afrika was weer opgenomen in de olympische familie, na de vrijlating van Nelson Mandela. Cuba en Ethiopië deden weer mee. DDR en Bondsrepubliek deden mee als één Duitsland, de USSR was juist uiteengevallen. In Barcelona werd afgerekend met het verleden van boycots en schandalen.
Op dezelfde atletiekbaan waar deze zomer de EK worden gehouden, won in 1992 de Ethiopische Derarte Tulu goud op de 10.000 meter en liep een ereronde met de blanke nummer twee, Elena Meyer uit Zuid-Afrika. Kevin Young (46,78) verbeterde het wereldrecord van Edwin Moses (47,02) op de 400 meter horden. Sergei Boebka, dat jaar al goed voor sprongen met de polsstok over 6.13 (indoor) en 6.11 meter, miste de aanvangshoogte. De Rus Tarasov won met 5.80 meter. Carl Lewis (verspringen) won zijn zesde individuele, Olympisch goud.
\"Het was één groot hoogtepunt,\'\' zegt Theo Reitsma. Maar hét hoogtepunt was toch Ellen van Langen. \"Wat maakte het zo bijzonder? Dat ik bijtijds dacht: dát kan een goeie worden. Het was niet het moment van één dag. Dat is een paar jaar eerder begonnen bij de NK-indoor in de Houtrust Hallen. Ik ben haar sindsdien blijven volgen, met haar trainer Frans Thuys ook. Je weet dat ze mogelijkerwijs goud zou kunnen winnen. En goud op de Olympische Spelen, dat maak je als tv-commentator uit Nederland één keer in je leven mee.\'\'
En Ria Stalman dan, in 1984? Reitsma: \"We hadden als altijd onze rolverdeling. Ben deed Ria Stalman en ik Gerard Nijboer op de marathon. Twee jaar eerder had Nijboer de Europese titel in Athene gewonnen. ‘Gerard, Gerard,\' had ik geroepen. Ben zei: ‘jij altijd met je Gerard...\' Maar in Los Angeles riep Ben: ‘Ria, Ria, Ria\', toen ze goud won.\'\'
Kiezen tussen voetbal en atletiek, dat kan hij niet. Gevraagd naar ‘zijn\' hoogtepunt in het voetbal, zegt hij: \"Maradona tijdens de WK van 1986. Dat praat niemand me uit het hoofd.\'\' En in de atletiek? \"Carl Lewis versus Mike Powell, Tokio.\'\' Tijdens de WK van 1991 sprong Powell vijf centimeter voorbij het oude wereldrecord (8.90) van Bob Beamon uit 1968. Reitsma: \"Lewis die het moest zijn, Powell die het werd.\'\'
Historische sportmomenten waarbij de commentator altijd de woorden vond. Behalve tijdens ‘zijn\' andere hoogtepunt, toen het Nederlands honkbalteam in Sydney 2000 won van Cuba. Het grote Cuba, dat nog nooit een olympische wedstrijd verloor. Reitsma, destijds voorzitter van de KNBSB, hield het niet meer op de tribune. Ver weg in het outfield, bij het scorebord, vond hij een plekje om alleen te zijn.
Voor één keer sprakeloos.
Voor veel meer nieuws en andere informatie over Barcelona en de EK, kijk op www.roadtobarcelona.nl
Tekst: Pim van Esschoten
